Unuttum sanmayın.
Sıra geldi, geçmiş sayfalarda bir kenara ayırdıklarım arasında bulunan ve yabancıların “Kon-Tici Vira Cocha” dedikleri, yaratıcı “Kon Tiki Vira Koca”ya…
Kelime kelime açalım önce… Kon: Türkçedeki anlamlarından biri, Ergenekon efsanemizde olduğu gibi konmak, konulan, ikamet edilen yer, yani yurt.
Bir zamanlar bizde kün olarak telaffuz edilen bir şekliyse gün ve güneş anlamında…
Bir zamanlar dedim ama kün; Anadolu’da ve “Dış Türkler” dediğimiz Türkiye dışındaki Türkler arasında da birçok yerde kullanılmaya devam ediyor.
İşe bakın!
Bu kün sözcüğü, bazı Amerika yerlilerinde de gün demek.
Bazılarındaysa örneğin İnkalarda olduğu gibi; güneş…
Günümüz Türkçesinde de Amerika yerlileri; örneğin Algonquinlerin tanımladığı gün ile İnkaların güneşini bir araya getirerek kullandığımız durumlar var. Algonquinlerle İnkaların iki farklı olayı anlatmak için kullandıkları bu sözcük, bugün, bizde de gün olarak kullanıldığı gibi yekdiğerini ifade için de kullanılabiliyor. Gündelik konuşmalarımız içinde, sık sık, ”Gün batımı, gün battı, gün doğmak üzere, gün doğumu” dediğimizi hatırlayın lütfen.
Burada ifade edilen aslında gün değil, güneş.
Örneğin gün batımının anlamını açıklamaya kalksak mutlaka, “Gurup vakti, gurup, güneşin ufukta kaybolması” olduğunu yazarız.
Doğrusu da bu çünkü…
Bir zamanlar dedim ama kün; Anadolu’da ve “Dış Türkler” dediğimiz Türkiye dışındaki Türkler arasında da birçok yerde kullanılmaya devam ediyor.
İşe bakın!
Bu kün sözcüğü, bazı Amerika yerlilerinde de gün demek.
Bazılarındaysa örneğin İnkalarda olduğu gibi; güneş…
Günümüz Türkçesinde de Amerika yerlileri; örneğin Algonquinlerin tanımladığı gün ile İnkaların güneşini bir araya getirerek kullandığımız durumlar var. Algonquinlerle İnkaların iki farklı olayı anlatmak için kullandıkları bu sözcük, bugün, bizde de gün olarak kullanıldığı gibi yekdiğerini ifade için de kullanılabiliyor. Gündelik konuşmalarımız içinde, sık sık, ”Gün batımı, gün battı, gün doğmak üzere, gün doğumu” dediğimizi hatırlayın lütfen.
Burada ifade edilen aslında gün değil, güneş.
Örneğin gün batımının anlamını açıklamaya kalksak mutlaka, “Gurup vakti, gurup, güneşin ufukta kaybolması” olduğunu yazarız.
Doğrusu da bu çünkü…
Üstelik her iki efsanede de şaşılacak kadar çok benzerlik var.
Tiki, tigin, tekin: Bugün o sözcükleri bilmeyenler için şöyle söyleyeyim: “Prens” anlamında. Yalnız bir zamanlar özellikle tiki sözcüğü tanrı anlamı da yüklenerek kullanılmış. İlginçtir: Ön-Türklerin tanrıyı; aynı Sümerlerde olduğu gibi, tingir ve dingir olarak ifade ettiği de biliniyor.
Sözcüğün aslı ise Çinlilerin Türkleri anlatırken kullandıkları hatta uzunca bir süre Türklerin de kendilerini ifade ederken söyledikleri “Tik, Tiki, Tirk”…
Bence çok ilginç bir şey daha var: ”Markiz Adaları”nda ve bağlı olduğu “Polinezya Takımadaları”nın da birçok yerinde, yerli halk; taş, ağaç ve kemikten yapılmış tanrı ve tanrı vasfı taşıdığına inanılan atalarının figürlerine de “tiki” diyorlar.
Bence çok ilginç bir şey daha var: ”Markiz Adaları”nda ve bağlı olduğu “Polinezya Takımadaları”nın da birçok yerinde, yerli halk; taş, ağaç ve kemikten yapılmış tanrı ve tanrı vasfı taşıdığına inanılan atalarının figürlerine de “tiki” diyorlar.
Önemli bir benzerlik daha var. İnkaların, Sümerlerin, ve Orta Asya’nın eski Türklerinin dua etme ya da tapınma tarzları; yüksek yerlere çıkıştan, güneşe yönelmekten, elleri ovuşturmaya kadar aynı…
Sıra geldi Vira Koca’ya…Vira Cocha: Türklerdeki; İr-A(k) Koca, yani Er-A(k) Koca’nın tek harf düşüşüyle aynı… Birçok dilde, aynı harf art arda geldiğinde telaffuz ederken biri atılabiliyor. Hatta bu atılma, zamanla o sözcüğün yazılışına da yansıyor ki, bizim dilimiz bile bu tür örneklerle dolu…
İr ve er: “Hem ir hem de er” sözcükleri, yaşayan Türkçede; “erkek, mert, insan, soylu” anlamı taşır.
Ak: Türkçede; “beyaz, temiz, pak, dürüst, namuslu, tasasız, sıkıntısız, rahat” anlamlarıyla bugün de kullanılmakta.
Koca: Bu sözcüğün de Türkçe’de; çeşitli anlamları var ama buradaki kullanılışı “kocamış, yaşlı, ulu, bilge, pir, büyük” anlamına yönelik. Malum, bu sözcüğü de hâlâ kullanmaktayız.
Hadi gelin Kon-Tiki Vira Koca’yı, tümünü bir araya getirerek bugünkü konuşma dilimize göre okuyalım.
İkinci çözüm : “Güneş Prensi Er Ak Koca” ya da “Güneş Prensi İr Ak Koca”
Üçüncü çözüm: “Güneş Tanrı Er Ak Koca” ya da “Güneş Tanrı İr Ak Koca”
Dileyen; bunları okur, belge ve kaynakları araştırır, inanır!
Dileyen; okur, belge ve kaynakları araştırır, inanmaz!
Dilemeyen; okumaz, dolayısıyla incelemez ve tabii ki hiçbir fikri olamaz!
Dileyen; okur, belge ve kaynakları araştırır, inanmaz!
Dilemeyen; okumaz, dolayısıyla incelemez ve tabii ki hiçbir fikri olamaz!
Gelecek sayfaya geçmeden, sayfanın yayınlanmasıyla birlikte skuba dalışı yapacağımızı hatırlatırım.
Ona göre teçhizatlanın lütfen!
Ona göre teçhizatlanın lütfen!
Günay Tulun
“Sayfayı çevirmek ya da dilediğiniz herhangi bir sayfaya geçiş yapmak için, bu yazının sol yanında yer alan; [ YAZILAR ARŞİVİ veya SESSİZLİĞİN SESI GRUBU YAZARLARI] bölümündeki ilgili sayfayı tıklamanız yeterlidir.”
