Mustafa Kemal, Amerikan Milleti'ne hitaben; Lozan Konferansı'nın kesintiye uğramasının ardından, ABD Senatosu'na aşağıdaki mektubu göndermiştir:
Büyük Amerikan Milleti'ne,
Siz, zulüm ve zorbalığı kendi vatanınızdan uzaklaştırdınız.
Siz; uzun ve kanlı bir mücadeleden sonra, kendi özgürlük ve bağımsızlığınızı kazanarak,
halk egemenliğine dayanan demokratik bir devlet ve güçlü bir uygarlık kurdunuz.
Yer kürenin diğer tarafında diğer bir ulus var ki o da aynı özgürlük aynı bağımsızlık ve aynı demokrasi uğrunda mücadele ediyor, kan döküyor.
Bu ülkünün arılık ve yüceliğine karşı düşüncelerinizi yanıltmak istiyorlar.
Bu propagandayı yapanlar ya birtakım cahil tutucular veya yeni kazandığımız özgürlüğü kaldırmak ve bizi ondan mahrum etmek isteyen gizli ve açık düşmanlarımıza âlet oluyorlar.
Yalanlara ve iftiralara inanmayınız.
Özgürlük ve bağımsızlık uğrunda savaşan ve tıpkı sizler gibi dünyada ilerleme ve adaleti sağlamak için samimi bir surette mücadele eden Türk Halkı'na kalbinizi açık bulundurunuz.
Gazi Mustafa Kemal
Bu mektup, Amerikan Senatosu'nun 26 Şubat 1923 günkü oturumunda, Senatör Oven'ın önerisi üzerine, okunarak zapta geçirilmiştir.
Olaydan tam yirmi yedi gün sonra, dünyanın en ünlü dergilerinden "TIME"ın 24 Mart 1923 tarihli sayısı, Mustafa Kemal'i anlatan sayfalarla çıkmış ve derginin kapağı da ona ayrılmıştı.
Atatürk'ün Amerikan Milleti'ne uzattığı "Dostluk eli"ne en anlamlı cevapsa tam on beş buçuk yıl sonra geldi.
Tarih, 10 Kasım 1938...
Atatürk ölmüştü.
Türk Milleti, acıların en büyüğünü yaşıyordu.
Durum bütün ülkelere resmen bildirildi.
Afganistan'dan Finlandiya'ya; Japonya'dan Letonya'ya kadar bütün ülkeler cenazeye en üst seviyede heyetlerle katılacaklarını bildirdiler.
Atatürk'ün en çok savaştığı ülke İngiltere, özel bir zırhlı ile gönderilen ve başında, onun Anafartalarda denize döktüğü kıtaların komutanı Mareşal Lord Birdwood ile İngiltere'nin Akdeniz Filosu Başkomutanı Oramiral Dudley Pound olmak üzere, kalabalık bir heyet ve 12 subay, 160 erlik bir tören kıtası ve 56 mevcutlu bir bando ile katılırken, düşman Yunanistan, başında Başbakan Metaxas olmak üzere, 12 kişilik yüksek bir heyetle cenaze töreninde bulunacağını açıkladı.
ABD'den ise, uzun süre cevap gelmedi.
Sonunda, Amerikan Dışişleri Bakanlığı Protokol Dairesi, 18 Kasım 1938'de, Ankara'daki Amerika Birleşik Devletleri Büyükelçiliği'ne gönderdiği telgrafta, törende ABD'yi sadece Büyükelçi'nin temsil edeceğini bildiriyordu.
Yazıdaki asıl ilginçlik içeriğiydi.
"ABD Hükûmeti adına, cenaze töreninde kullanılmak üzere, Ankara'daki ABD Büyükelçiliği tarafından talep edilmiş olan 300 dolarlık çelenk yaptırma işi, paranın fazla bulunması üzerine ABD Dışişleri Bakanlığı'nca uygun görülmemiş; yetki, 200 doları aşmamak kayıt ve şartıyla kerhen verilmiştir."
İşte, bugün bazı zavallılar tarafından dost olduğu zannedilen ABD'nin Türkiye'ye karşı duyduğu dostluktan küçük bir örnek. Üstelik, iç ve dış hainler tarafından dost gösterilmeye çalışılan gizli düşman ABD, Lozan Antlaşması'nı tanımayan ilk ve tek ülkedir.
Böyle dostun...
Canay Davran