Kur’an-ı
Kerim’in yazıya geçirilmesi ve tasnifi konuları anlatılırken umumiyetle;
“Kur’an ayetleri nazil oldukça hem Müslümanlar tarafından ezberleniyor, hem de
vahiy kâtipleri tarafından kağıt, bez, deri, taş, tuğla, ağaç kubukları, hurma
yaprakları ve kürek kemikleri üzerine yazılıyordu” şeklinde bilgiler
verilmektedir.
Acaba
bu bilgiler doğru mudur ve bugün elimizde bu bilgileri doğrulayacak herhangi
bir materyal ve arkeolojik buluntu var mıdır?
Şahsen
ben bugüne kadar üzerinde Kur’an ayetlerinin yazılı bulunduğu ne bir taş ve
tuğla duydum, ne de kürek kemiği, ağaç kabuğu veya hurma yaprağı duydum.
Duyan
varsa lütfen haber versin de günaha bari girmeyelim!
Deri
ve kâğıt mı?
Tamam,
onlara hiçbir itirazımız olamaz zaten.
Çünkü,
Kur’an’ın nâzil olduğu dönemde hayvan derisinden imal edilen ve parşömen
denilen bir kâğıt türünün kullanıldığı zaten biliniyor ki; bugün Semerkant
Kütüphanesi’nde, İstanbul Topkayı Sarayı’nda ve İngiltere’de Birmingham
Üniversitesi kütüphanesinde Hz. Osman dönemine ait olduğu söylenen ve deriden
mamül sayfalar üzerine yazılmış Kur’an nüshaları bulunduğu bilinmektedir.
Gelelim
asıl meseleye;
Mısır’da
M.Ö. 4000 yılından itibaren papirüs denilen bir bitkiden bir tür kağıt
üretildiği, bunun yanında deriden imal edilen ve parşömen denilen bir başka
kâğıt türünün de tarih boyunca kullanıldığı bilinmektedir.
1947
yılında Lut Gölü(Ölü deniz) yakınlarında bir mağarada bulunan ve M.Ö.250
yıllarına tarihlenen rulo halindeki parşömene yazılı Tevrat, en azından
parşömen türü kağıdın, Milattan önceki yıllarda bile bu bölgede kullanıldığına
işaret etmektedir.
Çin’de
yapılan kazılarda M.Ö. 2. yüzyıla ait olmak üzere, bugünkü kâğıdın temsilcisi
sayılabilecek arkeolojik bulgulara rastlanmıştır.
Kağıt
hamurundan kağıt üretimi ise M.S. 105 yılında yine Çin’de yapılmıştır.
Tarihçilerin
dediklerine göre; kâğıt üretimi, M.S. 751 yılında Araplarla Çinliler arasında
yapılan Talas Savaşı’nda esir edilen Çinliler vasıtasıyla önce Türkistan’a
sıçramış ve Semerkant’ta kağıt üretilmeye başlanmış, 754 yılında ise Abbasi
Halifesi Harun Reşit tarafından Bağdat’ta bir kâğıt üretim tesisi kurulmuştur.
Müslümanlardan
400 yıl sonra olmak üzere; Endülüs Müslümanları vasıtasıyla İspanya üzerinden
Avrupa’ya götürülmüştür.
Şimdi
bu tarihi bilgiler acaba ne kadar doğrudur?
Üzerinde
durulması gereken konu bence budur.
Kanaatimizce
bu bilgilerde hata vardır!
Çünkü
tarihi İpek Yolu’nun en canlı dönemini yaşadığı, kervanların sürekli doğu,
batı, güney ve kuzey istikametlerinde seyrettikeri, Mekke, Şam ve Basra Körfezi
kenarında bulunan irili ufaklı yerleşim yerlerinin eskiden beri ticaret ve
panayır merkezleri oldukları, buralara özelikle Uzak asyadan ticari emtia
getirildiği zaten bilinmektedir.
Bu
ticaret ve fuar merkezlerine sadece baharat, kumaş ve hububat gibi mal ve
ürünlerin geldiğini kim iddia edebilir?
Ticareti
yapılan emtia arasında kâğıt neden bulunmasın?
Bu
kadar canlı bir ticaretin yaşandığı bir dönemde kâğıt, Çin’den neden ancak 650
sene sonra Arabistan ve Anadolu’ya gelsin?
Mutlaka
daha önce gelmiş olmalıdır!
Çünkü
Arabistan’da, İslam gelmezden önce de oldukça gelişmiş bir yazı ve edebiyat
vardı.
Hitabet
ve özellikle şiir sanatı çok gelişmişti.
Öyle
ki; panayır ve fuar zamanlarında şiir yarışmaları düzenlenir ve dereceye giren
şiirler “Muallaka-ı Seb’a=Yedi askı” adıyla Kâbe’nin duvarına asılırdı.
Yani
Arapça, Kur’an ayetlerinin inmeye ve yazıya geçirilmeye başladığı tarihlerde de
gelişmiş bir edebiyat diliydi.
Onun
için de Kur’an ayetlerinin kayda alınmasında dil ve yazı bakımından hiçbir
problem yaşanmamış, Arapça kelimeler, Allah’ın dinini tebliğe yeterli gelmiştir.
Allah,
Araplarca bilinmeyen ve anlaşılamayan hiçbir yeni kavram ve terim
göndermemiştir, bilakis kendi ifadesine göre; Kur’an’ı, Araplarca “Doğru
anlaşılsın diye Arapça olarak göndermiştir”(1)
Ayrıca,
Hz. Peygamber, civar ülkelerin kral ve hükümdarlarına altında mührü de bulunan
diplomatik mektuplar göndermiştir.
Peki,
denildiği gibi, eğer Kur’an ayetleri, taşa, tuğlaya, ağaç kabuklarına, hurma
yapraklarına ve kürek kemiklerine yazılıyor idiyse, Hz. Peygamber bu davet
mektuplarını da taşa, tuğlaya, kürek kemiklerine, hurma yapraklarına ve ağaç
kabuklarına mı yazdı/yazdırdı?
Mektup
olarak Mısır Kralı Mukavkıs’a bir hurma yaprağı, İran Kisrası Hüsrev Perviz’e
bir tuğla parçası, Bizans İmaparatoru Heraklius’a bir ağaç kabuğu, Habeş
Necaşisi Eshame’ye de bir kürek kemiği mi gönderdi?
Ya
da, ödül alan Muallaka-i Seb’a şiirleri, Kâbenin duvarına birer kürek kemiği,
birer hurma yaprağı olarak mı asıldı?
Lütfen
gülünç olmayın efendiler.
İşte
böyle önce “ayetler hurma yaprağına veya ağaç kabuklarına yazılıyordu” dersiniz,
arkasından da keçinin biri Hz. Aişe’nin evine girerek orada bulunan hurma
yapraklarını (elbette üzerinde yazılı ayetlerle birlikte) yedi diyerek
Müslamanların beynine “Acaba Kur’an ayetleri eksik mi?” şeklinde kuşkular
sokarsınız.(2)
Oysa
yok böyle bir şey.
Yazının
ve edebiyatın olduğu yerde elbette yazının yazılmasına uygun kağıt da vardı ve
Hz. Peygamber, kendisine indirilen Kur’an ayetlerini (deri, papirüs veya
Çin’den getirilen) bu kâğıtlara yazıyor veya yazdırıyordu.
Ömer Sağlam
1-Kur’an-ı
Kerim, 26/193-195, 20/113, 39/28, 41/3
2-En
muteber hadis kitaplarında bile bulunan kimi rivayetlere göre; Recm (taşlayarak
öldürme) hakkında ayet vardı, ancak Hz. Peygamber’in vefatı üzerine Hz. Aişe
cenaze işleriyle uğraşırken, evlerine giren keçiler o ayetlerin yazılı
bulunduğu Kur’an sayfalarını yemişler, bu sebeple o ayetler Kur’an’da yer
almamıştır. O rivayetlerden birinde şöyle denir: “Aişe evindeydi. Efendimiz’in
vefatından sonra odaya giren aç bir keçi içerisinde recm ayetleri bulunan
sayfayı yemiştir.”(İbni Mace 1944, Abmed bin Hanbel 5/131, 132, 183 ve 6/269)
Peki,
hani ayetler nazil oldukça ashap hemen o ayetleri ezberliyordu şeklindeki
görüşlerinize ne oldu? Kur’an ayetleri sadece tek suretti ve Aişe’nin evinde mi
hıfzediliyordu? Peki bu durumda “Ömer, Hz. Peygamber’i öldürmeye giderken, önce
kız kardeşi Zeynep’in evine uğramış ve orada Kur’an okunduğunu duyunca Kur’an
sayfalarını istemişti” şeklindeki hikayeyi nereye koyacağız?
